Als iemand wilsonbekwaam is en er is geen levenstestament of notariële volmacht opgesteld, dan krijg je te maken met de wettelijke bescherming. De kantonrechter benoemt dan iemand die jouw financiële en/of medische belangen gaat behartigen.
Wie dat wordt, is afhankelijk van wat de rechter nodig vindt. Daar heb je zelf geen invloed meer op. Als je getrouwd bent en je partner is wilsbekwaam, dan zal de rechter toch een bewindvoerder benoemen. Dat kan je echtgenoot zijn, maar dat hoeft niet altijd.
Bewind
Ben je door je lichamelijke en/of geestelijke toestand tijdelijk of blijvend niet meer in staat je financiën te regelen? Dan benoemt de kantonrechter een bewindvoerder.
Bij een bewind wordt je vermogen beschermd. Je verliest de bevoegdheid om zelf te bepalen wat je met je vermogen doet of laat. Beslissingen daarover worden gemaakt door de bewindvoerder. Hij doet dit zoveel mogelijk samen met jou. Maar de bewindvoerder kan niet alles. Zo heeft hij voor het verkopen of schenken van goederen en het doen van grote uitgaven (boven de 1.500 euro) jouw toestemming nodig. Als je zelf die toestemming niet meer kunt geven, is een machtiging van de kantonrechter nodig. Dit geldt ook als de bewindvoerder je partner is. De bewindvoerder moet jaarlijks de financiële stukken aan de rechter laten zien.
Curatele
Ben je niet meer in staat je eigen financiële en andere persoonlijke belangen te behartigen? Dan kan de rechter een curator benoemen. Curatele is een zwaarder middel dan bewind. Hierdoor worden jouw persoonlijke belangen én je vermogen beschermd. Ben je onder curatele gesteld, dan ben je ‘handelingsonbekwaam’. Dat betekent dat je zonder toestemming van de curator geen rechtshandelingen mag verrichten.
Mentorschap
Mensen die hun persoonlijke belangen niet meer kunnen behartigen, zijn bijvoorbeeld dementerenden, verstandelijk gehandicapten, psychiatrische patiënten of mensen die in coma liggen. Als de arts geen naaste familie (wettelijke vertegenwoordiger) kan vinden, wordt er een mentor benoemd. Het gaat met name om beslissingen die moeten worden genomen over verzorging, verpleging, behandeling of begeleiding. De mentor neemt dan, zoveel mogelijk samen met jou, de beslissing. Bijvoorbeeld als je moet kiezen tussen wel of niet zelfstandig blijven wonen of als het gaat om een medische behandeling.
